Mitologia bałtyjska to bogaty zbiór wierzeń i postaci, które odzwierciedlają związki ludzi z naturą i ich codzienne życie. W panteonie bałtyjskich bogów znajdziemy zarówno bóstwa odpowiedzialne za urodzaj, jak na przykład Jumis i Potrimpo, jak i te patronujące żywiołom, takie jak Perkunas, bóg grzmotu. Wśród bogiń wyróżnia się Saule, personifikująca Słońce, oraz Giltine, bogini śmierci. Te postacie, obdarzone różnorodnymi atrybutami, ukazują złożoność i głębię wierzeń, które kształtowały życie ludów zamieszkujących region Bałtyku.

Bogowie

Algis - bóg-herold, posłaniec bóstw wyższych.

Andaj - zagadkowy bóg nieba.

Auseklis - bóg personifikujący Gwiazdę Poranną.

Auszauts - bóg patronujący leczeniu i zdrowiu.

Autrimpus - bóg morza.

Bangputis - bóg wiatru i fal.

Baubis - bóg bydła.

Bubilos, Bubilas - bóg pszczół.

Ceroklis - bóg pól i traw.

Gardunitis - bóstwo patronujące zagrodzie i wszystkiemu co się w niej znajduje.

Goniglis - bóg pastwisk, w ofierze składano mu jądra koni, byków, kozłów.

Jagaubis - bóg ognia i jego święta personifikacja.

Jumis - bóstwo pól personifikujące obfity urodzaj.

Kellukis - bóg dróg, patron wędrowców.

Krukis - bóg świń czczony przez kowali.

Kurke - bóstwo związane z wegetacją i urodzajem zbóż.

Lituwanis - personifikacja boga deszczu.

Menu, Menulius - bóg księżyca. Mąż Saule. Ojciec gwiazd.

Natrimpe - bóg ziemi i jej płodności, którą prowokował tupaniem.

Okopirms - najwyższy bóg panteonu, pan nieba, gwiazd i ziemi.

Patollo - Bóg wojny, podziemia, zmarłych i majaków nocnych, utożsamiany niegdyś z Odynem. Przedstawiano go jako trupiobladego starca z długą, zieloną brodą w turbanie. Jego świętymi przedmiotami były czaszki: ludzka, końska i krowia. Patollo był głównym bogiem plemion bałtyjskich. Zsyłał powodzenie i odbierał je, kiedy tylko zapragnął zakosztować ludzkiej krwi. Przed przybyciem chrześcijaństwa Patollo zaczął pełnić rolę boga zmarłych.

Pekkols - bóg podziemia, ciemności, gniewu i nieszczęścia.

Perkunas, Perkuno - "Ten, Który Uderza". Bóg grzmotu, błyskawicy i deszczu. Związany ze słowiańskim Perunem, choć Perkuno był typowym europejskim bogiem burzy. Przedstawiano go jako zagniewanego mężczyznę w średnim wieku z groźnym obliczem i kręconą brodą. Elementem kultu było utrzymywanie nieustającego ognia. Łotysze wierzyli, że Gwiazda Zaranna, Wenus, miała być dzieckiem związku Saule i Perkuno.

Pilwits - bóg bogactwa i obfitości.

Potrimpo - bóg płodności, odpowiednik germańskiego Freyra, choć miał on również pewne związki z rzekami. Przedstawiano go jako szczęśliwego młodzieńca bez brody w wieńcu z kłosów.

Ratajniczka - bóg koni.

Sambaris - bóg płodności personifikujący rytualne składanie zboża po żniwach.

Usinsz - bóg koni, ich patron i strażnik.

Wejopatis - bóg wiatru.

Wels, Wielona - bóg zmarłych i pan ich krainy.

Zemnieks - bóg patronujący domostwu i gospodarstwu.

Boginie

Audra - bogini morza i burzy morskiej.

Auska - bogini personifikująca promienie wschodzącego i zachodzącego słońca.

Auszra - bogini zorzy porannej.

Dekla - bogini wchodząca w skład triady bogiń losu.

Gabia, Gabeta - bogini ognia, w tym ognia domowego.

Gabyauja - bogini bogactwa, szczęścia i zbóż.

Giltine - bogini śmierci, zarazy, gniewu i nieszczęścia.

Karta - bogini losu.

Lazdona, Lasdona - bogini patronująca lasom, a szczególnie orzechom (leszczynie).

Łajma - wieszcza bogini szczęścia, patronująca porodom i urodzie.

Marsza, Masza - bogini krów, dawczyni mleka i cieląt, patronka ziemi.

Milda - bogini miłości.

Saule - bogini Słońca, żona Menu i kochanka Perkuno. Jej kult przybrał formę hodowania nieszkodliwego zielonego węża. Saule wyobrażano jako kobietę wylewającą z dzbana światło. Złoty płyn, którym obficie obdarzała świat był źródłem życia, ciepłem, tak wyczekiwanym po ciężkiej północnej zimie. Mit o Saule mówi o tym, jak została ona uratowana przez bliźniaków o nieznanych imionach z morza, mieli oni wybudować jej szopę, w której bogini mogła odpocząć. Według Łotyszów gwiazdy były dziećmi Menu i Saule. Jedynie Gwiazda Zaranna, Wenus, miała być dzieckiem związku Saule i Perkuno, boga grzmotu. Z tego powodu bóg księżyca, pełen wstydu i gniewu unikał swej żony i pojawiał się jedynie nocą, natomiast boginię Słońca można było oglądać przez cały dzień.

Wajwa - bogini personifikująca tęczę.

Wakarine - bogini Gwiazdy Wieczornej, córka Słońca.

Walgina - bogini patronująca stadom bydła domowego.

Inne postacie i zagadnienia

Ajwaras - latający duch, istota demoniczna w postaci koguta.

Dejwy - duchy pojawiające się pod postacią pięknych młodych kobiet.

Drebkulis - demon powodujący trzęsienia ziemi.

Kalwis - boski kowal, pomocnik Perkunasa, dla którego wykonał broń.

Kauki - dobre duchy domostw, dawcy szczęścia i bogactwa, pomocnicy mężczyzn.

Pukis - wrogi ludziom, latający smok ognisty.

Ragana - kobieta demoniczna, wiedźma.

Telawel - boski kowal, który dla Perkunasa wykuł słońce i umocował je na niebie.

Artykul zapozyczony ze strony mysticearth.prv.pl