Skoro zakończyła się ostatnia seria przygód doktora Who, być może nadszedł czas, aby podyskutować o centralnym punkcie tego serialu - podróży w czasie. Czy nauka może pokazać i wykazać, że taka podróż jest możliwa?

Istnieją teorie - i są zdecydowanie bardziej zaawansowane od doktorskiego rozumienia "wehikułu czasu". Czym jednak jest czas? Fizyk, Wheeler, określił to tak: "Czas jest wszystkim tym, co się teraz dzieje".

Czym jest czas?

Czas jest trudny do zrozumienia. Na przykład możemy wyróżnić okresy czasu, jako pełny obrótr Ziemi wokół własnej osi (dzień) lub okres, w jakim Ziemia okrąża Słońce (rok). Inaczej jednak od tego, czas nie posiada jednostek.

Jednostki, które znamy - sekundy, minuty, godziny i inne - są wytworem matematyków, dzielących znane, astronomiczne okresy czasu na mniejsze kawałki, aby ułatwić nam zarządzanie życiem. W tym znaczeniu czas jest czymś, co sobie sami narzucamy.

Bardziej ugruntowane wyjaśnienie czasu mówi, że jest to coś, czego musimy doświadczyć, ponieważ rzeczy dzieją się w czasie - dokładniej, jest to proces redukujący rzeczy do poziomu chaosu - od porządku do nieporządku. Jest to rozpad, erozja - najprościej, entropia.

Czy jesteśmy uwięzieni w czasie?

Czas wydaje się mieć na nas fundamentalne działanie. Faktycznie żyjemy w naszej "linii czasu", która łączy się z innymi liniami, aby popchnąć do przodu "nasz" postęp w czasie. Jest to coś podobnego, inaczej nasze doświadczenia byłyby nonsensowne i bezcelowe.

Jest to zgodne z Prawem Przyczynowości. Po prostu mówi ono, że przyczyna musi się pojawić przed skutkiem. Na przykład pocisk musi zostać wystrzelony (przyczyna), aby mógł kogoś zranić (skutek). Jakakolwiek zmiana tego układu byłaby absurdalna. Znajduje to odzwierciedlenie w newtonowskim spojrzeniu na kosmos i czas jako mechaniczne, niezmienne, absolutne. Tutaj czas jest nieuniknionością łatwo rozumianego "machinalnego" wszechświata. Niestety, wszechświat taki nie jest.

Pogadanka o względności

Einstein swoją teorią względności obalił prostotę newtonowskiego wszechświata. Czas złożony jest z trzech znanych fizycznych wymiarów, dając początek pojęciu "czasoprzestrzeni". Rzeczy dzieją się fizycznie, i w czasie. Materia i energia mogą rozciągać i zniekształcać fizyczne wymiary, mogą więc mieć wpływ także na czas. W rzeczywistości czas może zwalniać bieg, w zależności od prędkości obserwatora. Daje to bezpośredni punkt odniesienia do definitywnego czasu.

W relatywnym wszechświecie czas może być różny w sytuacjach różnych obserwatorów. Niestety, jedno pozostaje niezmienne. Strzałka czasu wciąż posuwa się do przodu. Wydaje się nigdy nie cofnąć, przynajmniej we wszechświecie.



Czym jest teraźniejszość?

Myślimy o czasie w pojęciach przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Przeszłość się stała, teraźniejszość jest "obecnie", a przyszłość dopiero się zacznie. Podczas gdy prawdziwe jest stwierdzenie, że przyszłość jeszcze się nie zdarzyła, określenie "obecnie" jest dużo bardziej skomplikowane.

Czujemy rzeczy, ponieważ siły bombardują nasze receptory czucia. Na przykład "widzimy", ponieważ światło odbija się od obiektów i uderza w nasze oczy. Siły potrzebują jednak "czasu", aby przebyć drogę z jednego miejsca do drugiego.

Zgodnie z tym, nasze rozumienie odczuwalnego "obecnie" jest jedynie miriadą wrażeń z różnych punktów z przeszłości. Myślimy o burzy z piorunami, gdy ujrzymy błysk, zanim usłyszymy uderzenie. A to dlatego, że światło przemieszcza się szybciej, niż dźwięk.

Możliwości podróży w czasie

W tym znaczeniu nasze "obecnie" może być formą maszyny czasu. Na przykład, gdy spoglądamy w kosmos, widzimy odległą przeszłość. Gdy mówimy, że oglądamy obiekt odległy o 50 lat świetlnych, znaczy to, że obserwujemy jego stan sprzed 50 lat świetlnych, ponieważ światło potrzebowało akurat tyle czasu, aby do nas dotrzeć.

Wszechświat zawiera możliwości przemieszczenia się w czasie na różne sposoby. Dla przykładu, gdy materia wchodzi do czarnej dziury, przestrzeń się załamuje. Gdy czas stanowi z przestrzenią jedność, teoretycznie owa jedność może być czasem. Stąd, gdybyśmy mogli wejść do czarnej dziury i wyjść z niej przez jej drugi koniec, dokonalibyśmy przemieszczenia się w czasie.

Teoretyczne cząstki znane jako "tachiony"również były rozpatrywane. Teoria względności mówi, że nie możemy poruszać się szybciej od światła, gdybyśmy jednak mogli ominąć ograniczenia wszechświata - prawdopodobnie moglibyśmy nawet cofnąć się w czasie. Tachiony to "cząstki szybsze od światła", więc, jeśli istnieją, mogą zawierać w sobie klucz do podróży w czasie.



Czas subatomowy

Podczas gdy wszechświat, jakiego doświadczamy, wymaga strzałki czasu, świat subatomowy był obserwowany jako inny. Wydawał się nie posiadać w swoim oddziaływaniu obserwowalnego poczucia czasu. Jeśli więc jest "bezczasowy", to czy może tutaj leżeć klucz?

Zbyt wiele teorii fizycznych ("cząstki" są już niemodne) zostało zastąpionych pomysłem zwanym "teorią struny". Tutaj to, co znamy jako cząstki, to tylko "końcówki" dużo bardziej skomplikowanych struktur.

Jeśli "struny" istnieją jako tkanina wszechświata, kolejne wymiary są wymagane do stworzenia matematycznej odpowiedzi. Piękno tego wszystkiego polega na tym, że zawiera to możliwość istnienia innych wymiarów czasu. Może więc samotnie doświadczamy czasu w naszym wymiarze. Wchodząc w inne wymiary czasu, możemy odnaleźć klucz do podróży w czasie.

Podróż do przyszłości

Większość teorii od dawna budzi zastrzeżenia. Rozprawiają się one z przemieszczaniem się w czasie jako pojęciem cofania się w czasie. Inną propozycją jest przemieszczenie się do przyszłości - szczególnie gdy przyszłość jeszcze się nie wydarzyła.

Jeśli, gdziekolwiek, już się wydarzyła, wówczas stajemy przed problemem "wolnej woli". Jeśli przyszłość jest już ustalona, to jak możemy mieć wybór tego, co chcemy robić? Czy na pewno przyszłość zawiera w sobie podjętą już przez nas decyzję?

Możemy zmierzyć się z tym problemem, patrząc na świat subatomowy - lub na inne wymiary czasu - jako wieczny. Według tego pomysłu, nasze wybory będą wciąż przepisywały skrypt przyszłości. Być może to dlatego "linia czasu" naprawdę istnieje. Może ona dostarczać przyszłości opartej o nasze wybory w punkcie, w którym rozpocznie się podróż w czasie.

Informacyjny wszechświat

Problem z tym wszystkim jest oczywiście taki, że mamy zbyt duże gabaryty, żeby "podróżować" w świecie subatomowym. Jest jednak pewien argument, przemawiający za tym, że subatomy są częścią informacyjnego wszechświata.

Jesteśmy znajdującą się wewnątrz niego informacją, więc jeśli moglibyśmy zostać zredukowani do poziomu informacji, a następnie zrekonstruować przyszłość, wówczas moglibyśmy przemieszczać się w czasie.

Inny argument mówi, że, na poziomie informacji, cząsteczka i wszechświat są jednym i tym samym. Jedna cząsteczka zawiera całą informację z wszechświata. Stąd proste połączenie z takim światem mogłoby nam pokazać cały czas, jaki minął wcześniej.

Alternatywnie, być może przyszłościowa maszyna czasu mogłaby poprostu uzyskać bezczasową informację wszechświata i sportretować ją w wirtualnej rzeczywistości. Według tego pomysłu, to nie my podróżujemy w czasie. To czas przychodzi do nas.

Konkludując...

W tym punkcie czasu podróż w czasie wydaje się niemożliwa. Może to być jednak problem wyłącznie natury technologicznej. Istnieją idee mogące naprawdę pozwolić na podróżowanie w czasie. Możliwe więc, że pewnego dnia staniemy się Panami Czasu z naszymi własnymi przyrządami, którymi będziemy badać świat.

Anthony North, Unexplained-Mysteries.com
Tłumaczenie: Ivellios